17 maart 2023

Onlangs besteedde het programma Nieuwsuur aandacht aan mensen die door klimaatangst in een burn-out dreigen te raken. Het humanistisch verbond is in dit gat gesprongen en wil de mensen helpen met een ritueel. We zien mensen die wat water uit een kom scheppen met hun beide handen, dat vervolgens door hun handen laten sijpelen en dan aangeven waar ze zo bang voor zijn. Bang dat de aarde vergaat, bang voor wat hun kleinkinderen te wachten staat en meer van dat soort angsten.

De bedenker van dit ritueel verwoordde het zo: "Mensen voelen zich zo machteloos, dat ze neerploffen op de bank of zelfs in een burn-out dreigen te raken."

Wat me wel opviel dat dit allemaal keurig in beeld werd gebracht zonder één kritische noot. En dat betreft dan de reden waarom de mensen zo angstig zijn. Natuurlijk zijn er mensen die zich werkelijk zorgen maken over de verandering die het klimaat doormaakt. En als dat mensen zijn die vervolgens in alle eenvoud hun levensstijl veranderen, is dat zeer toe te juichen.

De beste remedie is nog altijd de manier van leven die Jezus ons voorschrijft. Leven in eenvoud. Dat is in de christelijke traditie vaak genoeg verwoord. Bijvoorbeeld door Calvijn in de Institutie (lees bijvoorbeeld Boek III, hoofdstuk 10 Hoe men het tegenwoordige leven en de middelen daartoe moet gebruiken). U zult verrast zijn wanneer u leest wat Calvijn hier schrijft. Ik ben er van overtuigd dat, wanneer iedereen zou leven volgende de principes die Calvijn hier geeft, het een stuk beter zou gaan met het klimaat (in die mate waarin wij daar als mensen invloed op hebben natuurlijk).

En dat is best ironisch te noemen. Want Calvijn wordt nogal eens als schuldige aangewezen als het gaat om het grote genieten. De gemiddelde Nederlander denkt bij calvinisme aan starheid, behoudzucht, dogmatisme en ingetogenheid. Hij verbiedt alles wat leuk is. Maar de werkelijkheid is wel wat anders. Calvijn schrijft bijvoorbeeld: 'Wanneer we dan bedenken tot welk doel God het voedsel geschapen heeft, zullen we ontdekken dat Hij niet alleen wilde voorzien in onze noodzakelijke levensbehoeften, maar ook voor vermaak en plezier daarin wilde zorgen.' En iets dergelijks schrijft hij ook over kleding. Waar het bij Calvijn vooral op neerkomt is: alles met mate. Nou dat lijkt me een belangrijke stelregel.

Calvijn laat dit hoofdstuk voorafgaan door een zeer belangrijk hoofdstuk, namelijk over de overdenking van het toekomende leven! En dat is het geheim. Wanneer we weten van een toekomstige wereld, hoeven we dus niet alles uit dit leven te halen. Sterker nog: Wie weet heeft van de nieuwe hemel en de nieuwe aarde, zal pas werkelijk (op de goede wijze) van dit leven kunnen genieten.

En daar gaat momenteel veel mis. Mensen die alles zetten op dit leven en deze wereld, kunnen zomaar in paniek raken als ze merken dat het allemaal niet zo zeker meer is. Oorlogen en klimaatwisselingen versterken dat gevoel. Niet ongenoemd moet blijven wat de media doorgaans verkondigen. Ik kan ze natuurlijk niet op één hoop gooien, maar wat ik lees en zie, is bij tijden niet meer te harden. Veel journalisten lijken wel Middeleeuwse boetepredikers, die met angst - en doemscenario's de mensen de stuipen op het lijf jagen. De enige uitweg zijn dan offers die mensen moeten brengen. Veel hoop bieden ze niet. Vind je het gek dat mensen dan in een burn-out terechtkomen? De media mogen wel eens kritisch naar zichzelf kijken.

Geef mij dan maar Calvijn: die geeft ons tenminste hoop. Er komt een nieuwe hemel en een nieuwe aarde. Laten we met het zicht daarop in alle soberheid en matigheid gebruik maken van wat deze aarde ons te bieden heeft. We hoeven er (ook letterlijk) niet alles uit te halen wat erin zit. Wie in Christus gelooft heeft alles al en is rijk.

Meer informatie:
ds. G.C. Bergshoeff
033-277 13 77
dsb@hervormdscherpenzeel.nl

Terug naar het nieuwsoverzicht